Και εκεί που ευχαριστιέμαι το Infinity War με ποπ-κορν και μπύρα και έχει χορτάσει το μάτι μου θέαμα, ξαφνικά στο τέλος νικάει ο κακός!!!! Τι? ΕΕΕΕ!!! Τι έγινε? Τσεκάρω λοιπόν google να δω τι επιφυλάσσει η Μάρβελ για συνέχεια, γιατί έχω πραγματικά θυμώσει με την νίκη του «Θάνου». Παλιμπαιδισμός θα πείτε και το δέχομαι, αλλά για να δικαιολογήσω τον εαυτό μου σας δηλώνω ότι βλέπω και Κισλόφσκι!
Διαβάζω λοιπόν ότι υπάρχει ένας άλλος σούπερ ήρωας ο οποίος δεν έχει εμφανιστεί ακόμα αλλά θα είναι αυτός ο οποίος θα γυρίσει όλη την κατάσταση ανάποδα και θα ξαναγραφτεί η ιστορία, γιατί κατέχει όλες τις σούπερ δυνάμεις όλων των σούπερ ηρώων και είναι ο σούπερ-ύπερ-ήρωας του σύμπαντος, ο Κάπταιν Μάρβελ.
Μέσα στον παλιμπαιδισμό εμφανίστηκε, έστω και αργοπορημένα, η ώριμη σύνδεση του Κάπταιν Μάρβελ με τη μουσική. Γελάτε αλλά υπάρχει και σοβαρή κατάληξη της όλης ακολουθίας της σκέψης. Αν ο Κάπταιν Μάρβελ έχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που έχουν όλοι οι άλλοι σούπερ ήρωες, πώς θα ήταν στον κόσμο της μουσικής ο Κάπταιν Μάρβελ και τι μουσικά χαρακτηριστικά θα είχε για να είναι ο ιδανικός – καλύτερος μουσικός?
Η φαντασία συναντά την πραγματικότητα και η πραγματικότητα υποκύπτει στη φαντασία και πάει λέγοντας. Παρόλα αυτά «ωραία ευκαιρία», σκέφτηκα, να περιγράψω τα χαρακτηριστικά αυτά που μας κάνουν να βλέπουμε και να ακούμε κάτι στο youtube και το θεωρούμε φοβερό, τέλειο και σπουδαίο και σπάνιο και υπέρ- ανθρώπινο.
Ποιες είναι οι μουσικές αξίες που κάνουν έναν μουσικό φανταστικά υπέροχο και σπουδαίο πέρα από τα πασιφανή και εξόφθαλμα (παίζει καλά, έχει καλό ήχο και time). Από μουσικής άποψης πώς θα μπορούσε κάποιος μουσικός να είναι ο Κάπταιν Μάρβελ του σύμπαντος του?
Υπάρχουν όλα τα κλισέ και τα γνωστά, όπως ανέφερα πιο πριν, που κάνουν ένα μουσικό σπουδαίο, αλλά γνωρίζοντας και παίζοντας με κάποιους μουσικούς Έλληνες και ξένους, οι οποίοι έχουν σπέσιαλ χαρακτηριστικά, μπορώ να πω ότι πολλά πράγματα που δε φαίνονται, δεν είναι αμέσως ορατά, είναι αυτά που προσφέρουν το έξτρα χαρακτηριστικό και κάνουν κάποιους μουσικούς να ξεχωρίζουν σε μία κατηγορία υπέρ-ηρώων.
Θεωρώ λοιπόν ότι κάποια από αυτά είναι τα παρακάτω:
- Αντανακλαστικά.
Αυτή η στιγμιαία αντίδραση την ώρα που παίζουμε ή για να διορθώσουμε κάτι , ή για να συμπληρώσουμε κάποια φράση, ή απλά για να σταματήσουμε μαζί με τους άλλους. Είμαστε πάντα σε ετοιμότητα. Έτοιμοι να απαντήσουμε σε κάτι, σχεδόν λίγο πριν γίνει. Κάτι σαν την «αραχνο-αίσθηση» του Σπάιντερ-μαν.
Τα αντανακλαστικά και η χρήση τους θέλουν τόλμη αλλά και εμπιστοσύνη στις ικανότητές σου. Γρήγορη σκέψη και άμεσες κινήσεις, ως αντίδραση. Όχι άγαρμπα όμως, ούτε ξαφνικά και στα καλά καθούμενα που λέμε, αλλά με μουσικότητα και αισθητική. Είναι η τέλεια συνοδεία του κιθαρίστα στο σόλο σαξόφωνο, το τέλειο γκρουβ όπου ο μπασίστας απαντά στο Break του ντράμμερ, ο τονισμός που δεν ήταν γραμμένος αλλά όλοι τον άκουσαν εκείνη τη στιγμή. Είναι η αμεσότητα της χρήσης των μουσικών ικανοτήτων που γίνεται τόσο γρήγορα που ο ακροατής δεν τα αντιλαμβάνεται ,αλλά ο συμπαίχτης ναι!
- Φόρμα.
Είναι πολύ σπουδαία ικανότητα να κρατάς τη φόρμα του κομματιού πάντα σωστή. Να ξέρεις το πότε θα μπει η γέφυρα για το ρεφραίν, χωρίς να μετράς. Να έχεις την αίσθηση του χώρου σε ένα κομμάτι. Να ξέρεις ποιό μέρος ακολουθεί και να το κάνεις με αυτοπεποίθηση γιατί η αίσθησή σου είναι τόσο δυνατή που αποκλείεται να κάνεις λάθος. Ακόμα περισσότερο σε μεγάλες φόρμες και πολύπλοκες. Να ξέρεις τόσο καλά τη δομή του κομματιού ώστε να το παίζεις με κλειστά μάτια.
Μάλιστα πολλοί σούπερ μουσικοί δε χρειάζεται να ακούσουν πολλές φορές ένα κομμάτι για να απομνημονεύσουν τη φόρμα. Το κάνουν άμεσα. Νιώθουν και αντιλαμβάνονται πολύ γρήγορα τη λογική της δομής του κάθε κομματιού. Τα τετράμετρα, τα οκτάμετρα τα τριανταδυάμετρα, τα ΑΑΒΑ, ΑΑΒ, τα ΑΒΓ, τον σκελετό πάνω στον οποίο κινείται η αρμονία, οι στίχοι, ο ρυθμός η μελωδία κτλ.
- Παράλληλες σκέψεις.
Είναι αυτό το υπέροχο στους σούπερ μουσικούς όπου στο κεφάλι τους τρέχουν παράλληλα προγράμματα. Η φόρμα του κομματιού, η μελωδία, ο ρυθμός, το μπάσο, τα ηχοχρώματα, οι δυναμικές, οι πολυρυθμίες, οι παύσεις. Παράλληλα και με τα αυτιά τεντωμένα, ακούν και είναι έτοιμοι να αντιδράσουν ακαριαία σε οτιδήποτε, μη κανονισμένο από πριν προκύψει.
Οι σούπερ ντράμμερς μπορεί να κάνουν σόλο και να έχουν στο ένα μέρος του μυαλού τους το βασικό ρυθμικό πάτερν του κομματιού, σε ένα άλλο τη φόρμα, και πάνω από αυτό να παίζουν μία πολυρυθμία γνωρίζοντας πολύ καλά όμως πού θα επιστρέψουν πότε και γιατί και γιατί έφυγε ένα δέκατο έκτο ο μπασίστας όταν του κράταγε vamp για το σόλο του.
Όλα αυτά τρέχουν παράλληλα και είναι ελεγχόμενα και 100% συνειδητοποιημένα. Φαίνονται όμως στο μάτι του απλού ακροατή σαν κάτι απλό και εύκολο!
- Σύνδεση με τον συμπαίχτη.
Αυτή η ικανότητα του να συνδέονται με τον συμπαίχτη τους ακόμα κι αν δεν τον γνωρίζουν πολύ καλά. Αμέσως καταλαβαίνουν από τις πρώτες νότες σε τι επίπεδο είναι, τι μπορούν να κάνουν και τι δε μπορούν. Θέλει μόλις λίγα δευτερόλεπτα για να καταλάβουν τα προτερήματά τους. Και αφορά μόνο το μουσικό πλαίσιο, δε μιλάμε για χαρακτήρα προσωπικότητα κτλ. Αυτά ανακαλύπτονται πιο μετά. Και δε μιλάμε ούτε για ικανότητες μέντιουμ ή του Νοστράδαμου. Eίναι απλό, ακούς μία ταμπουριά και καταλαβαίνεις από την αμεσότητα του χτυπήματος, τη γωνία κλίσης της μπακέτας και την οξύτητα του ήχου αν ο παίχτης έχει μελετήσει πολύ ή πααααααρα πολύ. Ή απλά αν είναι ο Vinnie Colauita!
Και μετά από την κατανόηση του ποιος βρίσκεται απέναντί τους αρχίζει η μουσική επικοινωνία, λες και παίζανε μαζί 40 χρόνια. Βέβαια αν παίξουν μαζί 40 χρόνια αυτή η σύνδεση θα απογειωθεί και θα πάει σε υπέρ-φυσικά μουσικά επίπεδα (δείτε Keith Jarrett / Gary Peacock / Jack DeJohnette). Κι όμως αυτή η σούπερ ικανότητα της αναγνώρισης και της σύνδεσης μπορεί μέσα σε λίγο χρόνο να κάνει τη μουσική να ακουστεί πολύ πάνω από το μέσο όρο.
- Συντονισμός και Αυτοσυγκέντρωση.
Νομίζετε ότι είναι απλό και καθημερινό ατού, το να είσαι κάθε…. μα κάθε φορά «in the zone»? Οι υπέρ- μουσικοί έχουν τέτοια ικανότητα στο να απομονώνουν τα πάντα. Την ώρα που παίζουν, το παίξιμο είναι το μόνο πράγμα που συμβαίνει πραγματικά και όλα τα άλλα έχουν μπει σε παύση. Η ικανότητα της απόλυτης αυτοσυγκέντρωσης σαν να έχεις ικανότητες μοναχού στο Θιβέτ μαζί με το συντονισμό στη στιγμή. Τέτοια χαρακτηριστικά μοιάζουν τρομακτικά στον απλό άνθρωπο, αν του τα εξηγήσουμε. Αν τα καταλάβει.
Διότι αυτή η πολύ δυναμική προσπάθεια του συντονισμού και της αυτοσυγκέντρωσης δεν είναι εμφανής σε κανέναν. Ο ακροατής απολαμβάνει αυτό που πλήρωσε να δει και να ακούσει, ενώ στην αλήθεια υπάρχει άλλο ένα έργο που παίζεται ταυτόχρονα. Απλά ο σούπερ μουσικός το έχει απομονώσει. Για αυτόν το μόνο που έχει σημασία είναι οι ήχοι που παράγονται στο 2ωρο της παράστασης. Όλα τα άλλα θα επανέλθουν αργότερα. Η προσγείωση στην πραγματικότητα μετά την τελευταία νότα.
- Προτεραιότητα η ακοή και μετά η πράξη.
Ο έλεγχος πάνω στο όργανο δεν είναι μόνο η τεχνική και η ο ήχος… αλλά το ΑΝ και το ΠΟΤΕ θα παίξω μία νότα. Είναι η στρατηγική κατανομή των νοτών. Το ΑΝ και το ΠΟΤΕ δεν το ορίζει κανένα άλλο πλαίσιο εκτός από την ακοή. Την Υπέρ-ακοή τους. Και δεν μιλάμε για το απόλυτο αυτί που θα ακούσει τα hertz της νότας Λα. Μιλάμε για το ότι πρώτα θα ακούσει κάτι από το σύνολο της μουσικής και μετά θα παίξει κάτι σε σχέση με αυτό. Ή δεν θα παίξει.
Ο τρόπος που θα διανέμει τις νότες του δεν θα είναι προκαθορισμένος. Θα υπάρχει βέβαια ένα πλαίσιο, η φόρμα, το ρυθμικό μοτίβο κτλ. Αλλά οι άλλες νότες, εκτός πλαισίου, θα τοποθετηθούν με βάση το τι θα ζητηθεί από την ίδια τη μουσική εκείνη την στιγμή. Δεν είναι εύκολο να ελέγχεις τις ικανότητές σου.
Είναι όπως ο Cyclops της Μάρβελ (ξέρετε από τους X-men). Ανοίγει τα μάτια του και ρίχνει ακτίνες λέιζερ και καταστρέφει ό,τι βλέπει. Αντί να κρατάει τα μάτια του κλειστά λοιπόν για να προστατεύει το τριγύρω περιβάλλον, κατασκεύασαν ειδικά γυαλιά τα οποία του επιτρέπουν να βλέπει χωρίς να καταστρέφει… κάτι σαν φίλτρο. Έτσι και στον υπέρ-μουσικό υπάρχει ένα κρυφό φίλτρο το οποίο δεν του επιτρέπει να αμολάει άγαρμπα τις ικανότητές του εις βάρος του μουσικού συνόλου. Φιλτράρεται η σούπερ-δύναμη και αν υπάρχει πραγματικός λόγος μόνο τότε την απελευθερώνει!
- Αισθητική.
Αισθητική ικανότητα να αντιλαμβάνεται πώς πρέπει να συμπεριφερθεί στο εκάστοτε μουσικό πλαίσιο. Το ΑΝ και το ΠΟΤΕ έρχονται να συνοδευτούν από το ΠΩΣ. Πώς θα παιχτεί μία νότα δεν έχει καμία σχέση με τον εγωισμό του, και το υπέρ-εγώ του. Δεν έχει σχέση με τη διάθεση του ή με οποιοδήποτε άλλο παράγοντα εκτός από το τι θέλει να εκφράσει η μουσική που παίζει.
Τι λένε οι στίχοι, αν είναι τραγούδι. Τι αισθητικό υπόβαθρο υπάρχει για τη σύνθεση. Τι ρόλο παίζουν οι νότες και γιατί γράφτηκαν. Το πλαίσιο δεν είναι μόνο η φόρμα αλλά ο λόγος ύπαρξης της σύνθεσης. Αυτό είναι και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που θα καθορίσει το πώς θα παίξει ο υπέρ-μουσικός μας τις νότες του. Αν δεν υπάρχει κανένα στοιχείο για το ποιο είναι αυτό το υπόβαθρο της σύνθεσης, τότε θα φροντίσει ό,τι κάνει να μην κοντράρει καθόλου με αυτό που ερμήνευσε ο ίδιος ως αισθητικό υπόβαθρο σε συνδυασμό πάντα με την ερμηνεία των συμπαιχτών του.
- Υπομονή.
Ο υπέρ-μουσικός δεν βιάζεται. Δεν έχει να αποδείξει τίποτα. Δεν χρειάζεται να κάνει φιγούρα ή να δείξει το πόσο σπουδαίος και διαφορετικός είναι. Δεν χρειάζεται ενέσεις στον εγωισμό του. Υπηρετεί τη μουσική. Και επειδή είναι μόνος στην κορυφή του Ολύμπου αν δεν παίζει με άλλους υπέρ-μουσικούς περιμένει να δει και να ακούσει πώς μπορεί να παιχτεί καλή μουσική με τους συμπαίχτες που έχει εκείνη τη στιγμή. Περιμένει, ακούει και συμπεριφέρεται. Δεν κάνει υπομονή με την έννοια ότι βασανίζεται, κάνει υπομονή με την έννοια ότι είναι πάντα παρών και περιμένει τις κατάλληλες μουσικές στιγμές για να απογειώσει τη μουσική.
Ξέρει πολύ καλά ότι για να υπάρξει φως και να κάνει εντύπωση, θα πρέπει πρώτα να υπάρξει σκοτάδι. Περιμένει υπομονετικά μέσα στο σκοτάδι και όταν έρθει η στιγμή, υποστηρίζει το φως τόσο καλά ώστε να μοιάζει εκτυφλωτικό. Με υπομονή.
Το να περιγράφεις λοιπόν σούπερ ήρωες μοιάζει σαν να διαβάζεις κόμικς ή βιβλίο επιστημονικής φαντασίας. Κι όμως όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά υπάρχουν σε πολύ κόσμο. Μπορεί όχι όλα μαζί σε ένα μουσικό ή όχι με την ίδια δυναμική. Όμως είναι πραγματικά και δεν ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας. Επίσης δεν αποκτώνται με φανταστικούς τρόπους, όπως δάγκωμα αράχνης ή ατύχημα σε πυρηνικό εργοστάσιο. Αποκτώνται όταν τα έχεις στο νου σου και θες να τα πετύχεις. Με μελέτη ναι, αλλά κυρίως με την έννοια και την αγωνία να τα χρησιμοποιείς. Με το να παίζεις με ανθρώπους που έχουν τέτοια χαρίσματα και να τα βιώνεις την ώρα που συμβαίνουν.
Δεν είναι ακατόρθωτη η απόκτησή τους ,ούτε υπεράνθρωπη. Άλλο τώρα που βρήκα ως πλαίσιο για να στήσω το άρθρο, τους σούπερ- ήρωες. Το συνηθίζω ούτως η άλλως. Η απόκτησή τους είναι ανθρώπινη και υπαρκτή, αρκεί να το θέλεις. Να θέλεις να φροντίσεις την μουσική όπως φροντίζεις μία γλάστρα βασιλικού. Με αγάπη, τρυφερότητα και συνέπεια.
